Tiết Thanh Minh 01/04/2018

Lịch pháp Trung Hoa cổ đại chia 1 năm thành 24 khí tiết và thanh minh là tiết thứ 5 trong chu trình khí tiết 1 năm đó. Theo nghĩa chữ Hán thì: “Thanh (清) nghĩa là trong lành, khí trong; Minh (明) là sáng sủa. Sách Tín ngưỡng Việt Nam của học giả Toan Ánh giải thích: “Khi tiết Xuân Phân qua, tiết Xuân Phân đến trước tiết Thanh Minh, những mưa bụi của trời xuân đã tan hết, bầu trời trở nên quang đãng, khí trời trong trẻo và cảnh trời sáng sủa. Người ta đã mượn cảnh đất trời mà đặt tên cho đệ ngũ khí tiết trong năm, do đó có tên gọi tiết Thanh Minh để ghi lấy thời gian đẹp nhất của năm. Tiết này thường bắt đầu trong tháng ba hoặc muộn lắm là đầu tháng tư âm lịch tùy từng năm”.

Chính vì là một lễ tiết trong năm thế nên ngày này cũng gắn với một hoạt động tôn giáo tín ngưỡng là lễ tảo mộ. Tảo mộ nghĩa là sửa sang, quét dọn mộ phần củangười quán cố cho khang trang, sạch sẽ. Người Việt theo học giả Toan Ánh nhận xét: “Dù không hoàn toàn ăn tết Thanh Minh như người tàu, nhưng cũng nhân ngày tết này rủ nhau đi viếng mộ gia tiên và cũng làm lễ cúng gia tiên sau cuộc tảo mộ”. Người ta thường đi tạo mộ vào dịp này vì có 2 nguyên nhân: Thứ nhất đây là thời điểm khí hậu rất tốt, trời quang mây tạnh phù hợp với một chuyến du ngoạn xa, về quê hương bản quán thăm lại mồ mả ông bà tổ tiên. Thế nên rất nhiều dòng họ cũng nhân dịp này mà tổ chức lễ họp họ, giỗ tổ. Thứ hai trong dân gian còn gọi lễ này là “tạ mộ” tức là sau tết cúng lễ cảm tạ ông bà, tổ tiên đã về đón năm mới an lành cùng con cháu. Ở rất nhiều vùng trong cả nước người ta đi tảo mộ trước và cả sau tết nguyên đán. Thế nên tục này ở Việt Nam không cố định thời gian như ở Trung Quốc, cứ đến sau dịp tết nguyên đán là người Việt lại cử hành. Có những địa phương đồng chiêm trũng, đất thấp lại ngập nước quanh năm như Hà Tây, Hà Nam, Nam Định… người ta phải đợi tới đầu tháng 9 nước rút mới đi tảo mộ được.Tiết Thanh Minh người Việt lấy việc thờ cúng tổ tiên làm trọng thế nên người ta không chỉ cúng tế những vị tổ tiên quá cố có mộ phần mà còn truy viễn, tưởng nhớ vong linh những vị tổ tiên đã xa đời.

#HoiQuanDiSan