Tặng phẩm ngoại giao của Thanh triều 12/04/2018

“Sau đó Lord Macartney trèo lên bệ trình lá thư của Anh hoàng và một số tặng phẩm nho nhỏ, đồng hồ. Hoàng đế đưa cho ông một vật tạc loằng ngoằng và một cục đá hình dáng cũng tương tự nhưng màu trắng cho vua nước Anh. Sau khi viên sứ thần đi xuống, đến lượt cha tôi và tôi lên hành lễ. Hoàng đế cũng cho cha tôi một cục đá … và lấy ra một cái túi nhỏ màu vàng đeo ở bên người đưa cho tôi. Ông ta bảo tôi nói vài tiếng Tàu xem sao, và tôi làm theo, cám ơn ông về món quà …”

Trên đây là lời tường thuật của cậu bé Thomas Staunton, con trai của phó sứ George Staunton trong phái đoàn nước Anh qua triều kiến vua Càn Long để điều đình việc thông thương giữa Anh quốc và Trung Hoa năm 1793. Cũng việc này, Lord Macartney viết:

“… món quà đầu tiên ông (vua Càn Long) gửi cho hoàng thượng (Anh hoàng) là cái ju-eu-jou hay giou-giou, biểu tượng cho hoà bình và thịnh vượng, cùng bày tỏ niềm hi vọng rằng vương quốc chúng ta và của ông sẽ mãi mãi sống trong liên hệ tốt đẹp và tình bằng hữu. Vật đó là một cục đá trắng, giống như mã não (agate-looking) dài chừng 45 cm, khắc hình dáng lạ kỳ mà người Trung Hoa rất quí trọng, nhưng với tôi thì xem chừng chẳng có giá trị bao nhiêu.

Nhà vua sau đó cũng cho tôi một cái ju-eu-jou bằng đá xanh cũng tương tự; trong khi cũng lúc đó ông nhận của chúng tôi một cặp đồng hồ tráng men nạm kim cương tuyệt đẹp … mà ông chỉ liếc qua rồi đưa cho viên thị thần.

… Đến lượt Sir George Staunton … tiến lên, sau khi cũng quì một chân như tôi đã làm, dâng lên hoàng đế hai chiếc súng hơi xinh sắn, cũng nhận được một chiếc ju-eu-jou màu xanh tương tự như cái của tôi.”

Những món quà mà người Anh coi thường đó thực ra lại rất đặc biệt đối với người Trung Hoa, không phải vì giá trị vật chất của nó mà là vì biểu tượng những đồ vật đó tượng trưng. Cái khối ngọc lằng ngoằng (a piece of carved serpentine) mà Macartney phiên âm thành ju-eu-jou nghe na ná như joujou tiếng Pháp có nghĩa là “đồ chơi của trẻ con” thực ra là một khối ngọc tạc hình một cây nấm linh chi gọi là như ý (如意 – ju-i), còn cái túi mà vua Càn Long lấy ra ban cho cậu bé ngư?i Anh gọi là hà bao (荷?) tuy chỉ là một vật tầm thư?ng nhưng đ?ợc miêu tả là cao quí hơn mọi tặng vật khác vì một món quà gì do đấng chí tôn đeo trong ngư?i “vẫn còn hơi ấm từ thân thể ông coi như có sức mạnh kỳ diệu”

Xem trọn bộ tại đây

Nguyễn Duy Chính

Nguồn:http://www.sugia.vn/portfolio/detail/35/tang_pham_ngoai_giao_cua_thanh_trieu.html